DEX در ارز دیجیتال چیست؟

در این مقاله قصد داریم ابتدا به توضیح و معرفی صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال بپردازیم و بعد فهرستی از بهترین DEXها را معرفی کنیم. از آنجایی که انجام معاملات بیت کوین و ارز دیجیتال از طریق این نوع صرافی‌ها رو به افزایش است، با معرفی لیست معروف‌ترین صرافی های غیر متمرکز به شما کمک می‌کنیم صرافی مناسب خود را پیدا کنید. مشکل اصلی متمرکز سازی صرافی‌ها این است که یک قدرت مرکزی آن‌ها را مدیریت می‌کند، یعنی شرکتی که منابع مالی و اطلاعات آن را مثل یک بانک سنتی کنترل می‌کند. علاوه بر این سفارش‌های صرافی‌های متمرکز از مدل دفتر سفارشی استفاده می‌کنند که در صرافی‌های قدیمی بورس می‌بینید و دارای یک لیست از سفارش‌های خرید و فروش هستند. از جمله ویژگی‌های یک صرافی متمرکز می‌توانیم به نگهداری دارایی، لیست کردن دارایی، نقدینگی، وجود یک اداره مرکزی، هیئت مدیره و اجرای متمرکز معاملات اشاره کنیم.

صرافی غیرمتمرکز چیست؟

حال می‌رسیم به پرسش اصلی که صرافی غیرمتمرکز چیست؟ در صرافی غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال  یا Decentralized Exchange، افراد می‌توانند بدون نیاز به باز کردن حساب، معامله ارز دیجیتال خود را به صورت همتا به همتا (کاربر به کاربر) و بدون واسطه انجام دهند. در واقع، شیوه عملکرد این اسکچنج‌ها به صورت غیرمتمرکز است و هیچ مرجع کنترل‌کننده‌ای وجود ندارد. همچنین در پلتفرم غیرمتمرکز شما می‌توانید ارزهای دیجیتال را با هم معامله کنید و امکان انجام معاملات بر پایه ارز فیات (مانند دلار یا ریال) وجود ندارد. بنابراین برای شروع، ابتدا باید در یک اکسچنج متمرکز با پول فیات ارز دیجیتال بخرید. بعد از اینکه صاحب ارز دیجیتال شدید، می‌توانید از دکس‌ها نیز استفاده کنید. در این اکسچنج ضرورت اعتماد به شخص ثالث از بین رفته و هیچ شخص واسطی وجود ندارد. شاید اینجا این سوال برایتان پیش بیاید که واقعاً هیچ سیستم کنترل کننده‌ای وجود ندارد؟

صرافی غیرمتمرکز چگونه کار می‌کند؟

صرافی غیرمتمرکز از بلاکچین استفاده می‌کنند و برای برقراری ارتباط از قراردادهای هوشمند بهره می‌برد. برای اینکه بتوانیم بگوییم صرافی غیرمتمرکز چگونه کار می‌کند، بهتر است با انواع آن نیز آشنا شویم و توضیح مربوط به نحوه کارکرد را در خلال آن بیان کنیم.
بازارساز خودکار: دکس‌هایی که مبتنی‌بر بازارساز خودکار (Automated Market Makers) هستند، نقدینگی خود را از محل وجوه کاربران تامین می‌کنند. در این نوع از صرافی‌های غیرمتمرکز، استخرهای نقدینگی وجود دارد و کاربران با سپرده‌گذاری در آن‌ها سرمایه لازم برای انجام سواپ و مبادلات دکس را مهیا می‌کنند.
دفتر سفارش: برخی از دکس‌ها از دفتر سفارش (Order Book) برای انجام معاملات استفاده می‌کنند. این دفاتر می‌تواند به‌صورت آنچین یا آفچین نگهداری شوند. استفاده از دفتر سفارش این امکان را برای کاربران فراهم می‌کند که از معاملات لوریج‌دار بهره‌مند شوند.
تجمیع‌کننده نقدینگی: برخی از دکس‌ها تجمیع‌کننده هستند؛ یعنی نقدینگی را از چندین صرافی غیرمتمرکز جمع‌آوری می‌کنند و سفارش افراد را انجام می‌دهند. هدف از این کار بهینه کردن میزان اسلیپیج و دستیابی کاربران به قیمت مناسب‌تر است. در برخی مواقع ممکن است تجمیع‌کنندگان یا دکس اگریگیتورها (Dex Aggregator) به صرافی‌های متمرکز متصل شوند و از آن‌ها سفارش افراد را تامین کنند.

نتیجه گیری:
صرافی‌های غیرمتمرکز (Dex) تمامی خدماتی که صرافی‌های متمرکز (CEX) ارائه می‌دهند را پوشش می‌دهند اما بدون اعتماد و نیاز به حضور واسطه و البته به شکلی ناشناس‌تر. به لطف این فناوری، محدودیت‌هایی که صرافی‌های متمرکز (که زیر نظر نهادهای قانونگذار قرار دارند) برای بعضی از کاربران در مناطق جغرافیایی خاص ایجاد می‌کردند رفع می‌شود و همه کاربران با هر سن، دین، نژاد و ملیتی از سراسر جهان می‌توانند از طریق آنها به معامله ارزهای دیجیتال بپردازند. تا قبل از ایجاد قراردادهای هوشمند، معامله‌گرها مجبور بودند برای تبادل و معامله رمزارزها و دارایی‌های دیجیتال فقط از صرافی‌های متمرکز استفاده کنند. اما قراردادهای هوشمند در را به روی یک سیستم مالی باز و بی اعتماد (trustless) به هر گونه واسطه‌ای باز کردند که همه می‌توانند از خدماتش استفاده کنند.