صرافی غیر متمرکز چیست؟

یکی از نگرانی‌های مهم کاربران از ابتدای پیدایش ارزهای دیجیتال، وجود محیطی برای مبادله دارایی‌های دیجیتال و خریدوفروش آن‌ها بود. در ابتدا، این کار در تالارهای گفت‌وگو و شبکه‌های اجتماعی به‌صورت کاملاً فردی انجام می‌شد؛ اما به‌مرورزمان نهادهای واسطی با عنوان صرافی‌های ارزهای دیجیتال پا به عرصه گذاشتند تا این نگرانی را برطرف کنند. اگرچه مشکل تبادل ارزهای دیجیتال با راه‌اندازی صرافی‌های متمرکز تا حدی حل شد، برخی از دغدغه‌های اساسی کاربران این حوزه که با ماهیت این دارایی‌ها هم مرتبط بود، همچنان بی‌پاسخ ماند؛ دغدغه‌هایی مانند امنیت، غیرمتمرکزبودن، کنترل کاربر بر دارایی‌های خود و حریم خصوصی که سرانجام راه را برای ظهور نسل جدیدی از صرافی‌ها هموار کردند. صرافی‌های غیرمتمرکز از میان همین دغدغه‌ها پدید آمدند.

صرافی غیر متمرکز چیست؟

صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال، در واقع با تکیه بر قراردادهای هوشمند این امکان را برای تریدرها فراهم می‌کند که بدون دخالت هیچ واسطه‌ای معاملات و سفارشات خود را به مرحله اجرا درآورند و ضرورت پیدایش و گسترش چنین صرافی‌هایی را می‌توان در اهمیت روزافزون معاملات رمزارزها جستجو کرد. به هنگامی که از صرافی غیرمتمرکز صحبت می‌کنیم منظورمان این است که شما به عنوان یک تریدر اگر یک صرافی غیرمتمرکز را برای معاملات خود انتخاب نمائید دیگر نیازی به واریز ارزهای دیجیتال موجود در کیف پول خود به حساب صرافی نخواهید داشت، بلکه معامله به صورت مستقیم انجام شده و شما مستقیما از طریق دارایی موجود در کیف پول خود می‌توانید وارد معامله شده یا آن را تبدیل کنید. در مقابل صرافی غیرمتمرکز، صرافی‌های متمرکز قرار دارد که به وسیله یک سازمان و نهاد متمرکز همچون بانک، اداره می‌شوند و از خدمات مالی که ارائه می‌دهند سود دریافت می‌دارند. در واقع شکل و شیوه کار صرافی‌های متمرکز همچون عملکرد یک بانک است و همان طور که بانک وجوه مشتریان خویش را در مکانی امن نگهداری می‌کند در کنار آن یکسری خدمات امنیتی و نظارتی دارد که افراد به طور مستقل نمی‌توانند آن‌ها را انجام دهند.

نحوه کار صرافی غیر متمرکز :

پیش از اینکه با نحوه کار این نوع صرافی‌ها آشنا شویم، نخست باید بدانیم قرارداد هوشمند چیست. قرارداد هوشمند نرم‌افزاری است که یک یا چند دستور خاص را در شرایطی ویژه‌ اجرا می‌کند. این قرارداد روی بلاک چین پیاده شده و اجرای آن قطعی است. فرق این قراردادها با قراردادهای عادی در این است که در قراردادهای هوشمند هیچ عاملی نمی‌تواند مانع اجرا و توقف آن شود و عملکرد آن‌ها به‌صورت خودکار است؛ بنابراین می‌توان از این قراردادها در حالتی استفاده کرد که می‌خواهیم پروژه‌ای تا ابد کار کند و مانعی برای آن وجود نداشته باشد. به این پروژه‌ها یا برنامه‌های غیر متمرکز Daap می‌گویند. در برخی صرافی‌ها از قرارداد هوشمند برای تأمین نقدینگی استفاده می‌شود. به این صورت که افراد مشارکت‌کننده دارایی‌های خود را به اشتراک می‌گذارند و معامله‌گران از آن نقدینگی استفاده می‌کنند و بهره خوبی نصیب طرفین می‌شود. در حال حاضر، اتریوم بزرگ‌ترین میزبان صرافی‌های غیرمتمرکز است.

مزایا و معایب ارز صرافی غیر متمرکز :

•    در صرافی های متمرکز سازمان و گروه خاصی مسئولیت کنترل دارایی کاربران را بر عهده دارند. لذا در صورت بروز هر گونه مشکل، افراد اداره کننده صرافی متمرکز، طرف حساب می باشند. در صرافی های غیرمتمرکز این چنین نیست، در واقع این صرافی ها توسط کامپیوتر های زیادی از سراسر دنیا اداره می شوند و در پشت آن فرد یا سازمان خاصی قرار ندارد. اساس کار صرافی های غیرمتمرکز، قراردادهای هوشمند می باشد که امکان توقف و خطا در آن ها وجود ندارد.

•    برای شروع کار در صرافی های متمرکز ابتدا لازم است که شما با ارائه مدارک، احراز هویت کنید اما در صرافی های غیرمتمرکز این چنین نیست، در واقع اشخاص معامله کننده در این صرافی ها برای همیشه ناشناس می مانند، چرا که برای انجام معامله تنها لازم است کیف پول ارز دیجیتال خود را به صرافی غیرمتمرکز وصل کنید.

•    از آن جایی که در صرافی های غیرمتمرکز نیازی به انتقال دارایی به کیف پول صرافی نمی باشد در نتیجه ارزهای دیجیتال کاربران در صرافی ها نگهداری نمی شود. با توجه به چنین شرایطی، امکان هک و سرقت دارایی ها بسیار سخت و دشوار می باشد. از این رو امنیت صرافی های غیرمتمرکز (DEX) زیاد می باشد.

•    با توجه به اینکه امکان فعالیت در صرافی های متمرکز برای ایرانی ها و کاربران دیگر در کشورهای تحریم شده، با محدودیت رو به رو است و دائما امکان مسدود سازی دارایی ها برای این افراد وجود دارد. صرافی های غیرمتمرکز می تواند جایگزین مناسبی برای کشورهای تحریم شده باشد چراکه هیچ گونه محدودیت و مسدودیتی در آن، برای هیچ کس وجود ندارد.

•    کارمزد انجام تراکنش در این صرافی ها پایین است اما لازم به ذکر است که به دلیل حجم پایین معاملات و تعداد کم ارزهای دیجیتال پشتیبانی شده، سرعت انجام معاملات پایین می باشد.

نتیجه گیری :
طی سالیان اخیر، صرافی های غیر متمرکز زیادی به دنیای کریپتوکارنسی معرفی شده‌اند. هر کدام از این صرافی‌ها سعی داشته‌اند تجربه کاربری کارآمدتری ارائه کنند و پلتفرم معاملاتی قدرتمندتری بسازند. اما در نهایت، این ایده تا حد زیادی در راستای مفهوم «خودحاکمی» (self-sovereignty) قرار دارد، زیرا کاربران رمز ارزها نیازی به اعتماد به شخص ثالث ندارند. همراه با رشد حوزه دیفای، صرافی های غیر متمرکز ساخته شده در شبکه اتریوم هم با استقبال کاربران مواجه شده‌اند. اگر این روند ادامه داشته باشد، به احتمال زیاد شاهد افزایش نوآوری این تکنولوژی در تمام بخش‌های صعنت ارز دیجیتال خواهیم بود.