ارز دیجیتال ملی چیست؟

تحولات انقلابی که در دنیای خدمات مالی به‌وقوع پیوسته، تعاریف این حوزه را دستخوش تغییراتی کرده است. این تغییرات، تنها به پلتفرم‌های ارائه خدمات پولی و مالی محدود نیست و دیدگاه سنتی ما درزمینه فرایندهای مالی را نیز تغییر داده است. یکی از این دستاوردها که مبتنی‌بر فناوری بلاک چین است، ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) نام دارد که آن را با عنوان ارز دیجیتال ملی یک کشور می‌شناسیم. نهادهای مالی بزرگ و متمرکز جهان چندان ارتباط حَسنه‌ای با مفهوم ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین و اتریوم ندارند؛ اما از ویژگی‌هایی استقبال می‌کنند که سنگِ‌بنای این دارایی‌های دیجیتال است. بلاک چین را می‌توان بنیان این تحول دانست که دسترسی انعطاف‌پذیر به خدمات مالی بسیار ایمن و شفاف و سریع‌ را امکان‌پذیر کرده است. از‌این‌رو، بسیاری از بانک‌های مرکزی با‌توجه‌به ویژگی‌های متعدد بلاک چین، تلاش می‌کنند شرایط مربوط به عرضه ارزهای دیجیتال مختص به خود را ارزیابی کنند.

ارز دیجیتال ملی چیست؟

CBDC مخفف Central Bank Digital Currency، پول فیات یک کشور به صورت دیجیتال است که توسط بانک مرکزی آن صادر می‌شود. CBDCها کاملا در مدار سیستم مالی سنتی و واسطه‌ای ارزهای فیاتی قرار می‌گیرند که پشتوانه یک صادرکننده معتمد ارز را دارند: یعنی یک بانک مرکزی و در نهایت، دولت حاکم یا مقام سیاسی پشت آن.CBDC ها یک مفهوم الهام گرفته شده، اما متفاوت، از رمز ارزهایی مانند بیت کوین یا اتریوم هستند. ارز دیجیتال ملی در واقع یک ارز فیات مانند دلار آمریکا، یورو یا ین ژاپن است که توسط بانک مرکزی ملت مربوط به آن به شکل دیجیتال صادر می‌شود.

پول دیجیتال بانک مرکزی چگونه کار می‌کند؟

CBDCها ممکن است یک پایگاه داده توزیع شده مانند بلاک چین داشته یا نداشته باشند. با این وجود، نمی‌توان آن‌ها را رمز ارز واقعی برشمرد. ارز دیجیتال بانک مرکزی به خاطر صدور توسط بانک مرکزی، ماهیت غیر متمرکز نداشته و این نهاد همانند کاری که با ارزهای فیات انجام می‌دهد، کنترل کامل تولید و توزیع CBDCها را نیز برعهده دارد. ارزش ارزهای دیجیتال ملی، پشتوانه هیچ چیزی به جز اعتماد عموم مردم به صادرکننده مربوطه را ندارند. البته CBDCها مزایای بیشتری نسبت به شکل پول فیات خود همچون توانایی ارسال مستقیم بین دو طرف معامله بدون نیاز به تکیه به پردازنده پرداخت شخص ثالث، دارند. ارزهای دیجیتال بانک مرکزی همچنین به جهت داشتن کنترل بیشتر توسط دولت، منجر به پیاده‌سازی کاراتر سیاست پولی می‌شوند. پول دیجیتال بانک مرکزی در واقع ارز دیجیتالی است که به عنوان پول قانونی توسط مقام پولی مرکزی یک کشور صادر می‌شود. CBDCها توسط قانون و مقررات دولتی یک کشور تنظیم و اداره می‌شوند. این شکل مجازی ارز فیات، توسط یک توکن دیجیتال یا سابقه الکترونیکی استفاده‌شده توسط بانک مرکزی یک کشور که در آن مورد استفاده قرار گرفته است، نشان داده می‌شود.

مزایای ارز دیجیتال ملی:

ارز دیجیتال ملی این قابلیت را دارد تا با رمز ارزها یا ارزهای فیات مقایسه شود. در هر دو این مقایسه‌ها، مزایایی شامل حال ارز دیجیتال ملی می‌شود که معرفی آن‌ها خالی از لطف نیست. برای مثال این نوع پول در مقایسه با استیبل کوین‌ها کم‌ریسک‌تر و کم‌خطرتر هستند. خطرات مربوط به اعتبار یا نقدینگی آن را تهدید نمی‌کند. ضمن اینکه به بیمه سپرده گذاری نیز نیازی ندارد. رمز ریال به عنوان نوعی پول دیجیتال قانونی در ایران است که از مزایای ارز دیجیتال ملی برخوردار است.

آینده ارزهای دیجیتال ملی

آینده ارزهای دیجیتال ملی در گروِ پذیرش گسترده است. اگر این دارایی‌های دیجیتال دولتی قصد داشته باشند در میان عموم پذیرفته شوند، نمی‌توانند مانند سایر بلاک‌چین‌های غیرمتمرکز مسئولیت انتقال دارایی را بر‌عهده کاربر قرار دهند و تراکنش‌ها را پس از تسویه‌ بازگشت‌ناپذیر کنند. علاوه‌بر‌این، این دارایی‌ها باید تحت قوانین و چهارچوب‌های مشخص عرضه شوند و فعالیت کنند. برای این منظور، دو نکته اساسی باید در طراحی زیرساخت این دارایی‌ها مدنظر قرار گیرد. ارز دیجیتال ملی باید زیرساخت مدیریتی مناسبی داشته باشد تا بتواند تراکنش‌ها را اعتبارسنجی کند و سپس با قوانین جغرافیایی آن دارایی تطبیق دهد. همچنین، ارز دیجیتال بانک مرکزی باید سیستم حل اختلافی با فرایندهای امنیتی و انطباق و حسابرسی داشته باشد. ارز دیجیتال ملی باید سیستمی برای گزارش وضعیت موجود، از‌جمله موجودی حساب‌ها و تراکنش‌ها به نهادهای نظارتی مرتبط دراختیار داشته باشد. سیستم یادشده باید بتواند به اطلاعاتی بیش از داده‌های تراکنش، همچون آدرس‌های IP کاربران یا شناسه‌های حساب‌ها دسترسی داشته باشد. این اطلاعات برای حل اختلاف سیستم‌های پرداخت حیاتی هستند.

نتیجه گیری:
در این مقال با یکی از عجیب‌ترین مفاهیم پارادوکس قرن یعنی ارز دیجیتال ملی آشنا شدید. برخی از منتقدین این جریان معتقد هستند، در صورتی که حاکمین دولت‌ها بتوانند در پروژه قبولاندن ارز دیجیتال ملی به مردمان خود موفق شوند، احتمالا بایستی عطای ارز دیجیتال حقیقی را به لقایش بخشید. البته عده‌ای نیز کاملا مخالف این فرضیه هستند و معتقدند به هر حال با گذشت زمان ارزهای دیجیتال با خاصیت مدیریت غیرمتمرکز جایگاه اصلی خود را پیدا کرده و دولت‌ها توان مخالف با این پدیده را نخواهند داشت. برای فهمیدن عاقبت ارز دیجیتال و ارز دیجیتال ملی بایستی چندین سال صبر کنیم تا در نهایت ببینیم در جنگ بین انسان‌های معمولی و حاکمین کدامیک برنده خواهند شد.