اساساً مفهوم روانشناسی معاملات به آن دسته از احساسات و عواطف روانی اشاره دارد که درحقیقت دلیل اصلی موفقیت یا شکست تریدرها در معاملات بازارهای مالی به خصوص ارزهای دیجیتال بهحساب میآیند. درواقع در پسزمینه هر معامله موفق و سودآور، تصمیم یا تصمیمگیریهایی بهموقع و صحیح وجود دارند؛ حال اینکه چه عواملی سبب پدید آمدن یک تصمیم صحیح میشوند، مقولهای منحصربهفرد است. البته داشتن دانش کافی و همچنین تحقیق درباره یک دارایی یا یک ارز، از عوامل تأثیرگذاری هستند که مستقیم بر صحیح یا غلطبودن یک تصمیم منجر به یک معامله دخیل خواهند بود، اما آن چیزی که درنهایت سبب خواهد شد تا یک تصمیم صحیح باشد و درنتیجه به اقدام برای انجام یک معامله سودآور منتهی شود، تا حد بسیار زیادی به روانشناسی معاملات و بهویژه عواطف و احساسات موجود در بازار مرتبط است. بهطورکلی، احساساتی مانند حرص و طمع که در مفهوم بازارهای مالی با شاخص ترس و طمع (Fear and Greed Index) از آن یاد میشود، فاکتوری است که با ایجاد تمایل بیاندازه به کسب سود، عقلانیت و قضاوت را در افراد کمرنگ میکند و درنهایت سبب میشود افراد فعال در بازار، تصمیمگیری درستی نداشته باشند.
فروش وحشت زده یا پنیک سل زمانی اتفاق میافتد که یک سرمایه گذار یا گروهی از سرمایه گذاران تصمیم میگیرند کاملا نقد شوند و تمام داراییهای خود در مارکت را صرف نظر از کیفیت، بازدهی یا راندمان آنها، و اغلب بدون لحاظ کردن مالیات، به فروش برسانند. افراد با این کار در واقع دست خود را برای همه رو میکنند و همه چیز را از دست میدهند. پانیک سل زمانی است که تعداد کافی سرمایه گذاران همزمان داراییهای خود را بفروشند و باعث کاهش شدید قیمتها شوند. این افت قیمت به نوبهی خود سرمایه گذاران دیگر را ترسانده و به فروش واداشته که باعث کاهش باز هم بیشتر قیمتها میشود. اینکه چرا این تصمیم تقریبا همیشه اشتباه است، دلایل زیادی دارد، و در طول شرایط بحرانی که بسیاری از مردم تسلیم پنیک سل میشوند، حتی از حالت معمول هم تصمیم بدتری است.
پانیک سل در چند مرحله اتفاق میافتد. تصویر زیر یک سناریوی پانیک سل معمولی را نشان میدهد که در نتیجه تحقیقات SEC (سازمان بورس آمریکا) رخ داده است. یکی از پانیک سلهای معروف در بازار سهام آمریکا مربوط به سهام شرکت Doral Financial بود که فعالیت اصلی آن در حوزه ارائه وام مسکن قبل از سقوط در سال 2015 دستهبندی میشد. در ادامه آنچه را که در هر مرحله از این پانیک سل اتفاق افتاد، تجزیه و تحلیل میکنیم:
1. در ابتدا اتفاق مهمی رخ میداد که باعث شکلگیری حجم بسیار بزرگی از معاملات و کاهش سریع قیمت سهام شد.
2. سپس در نتیجه کشمکش خریداران و فروشندگان برای به دست گرفتن کنترل روند، شاهد حجم بسیار بزرگی از معاملات در آن روز خاص بودیم. در نهایت، برنده رقابت (فروشندگان) باعث ادامه روند با حجم کمی از معاملات شدند.
3. این جریان تا زمانی ادامه یافت که یک روند بلند مدت شکل گرفت و عوامل تکنیکال یا فاندامنتال آن را تایید کردند.
بهطور کلی، اگر تغییر روند قابل توجهی در مرحله 2 رخ ندهد (یعنی ادامه روند)، معمولاً نقطه دیگری از حجم بالای معاملات وجود دارد که در آن ممکن است روند بهطور قابل توجهی تغییر جهت دهد (بلند مدت یا کوتاه مدت).
پانیک سل برای ضرر و زیان، ریسک بالایی را به دنبال خواهد داشت. سرمایه گذاران که اقدام به سرمایه گذاری برای رسیدن به اهدافی در سالهای آتی میکنند، در مقابل پانیک سل مقاومت بیشتری خواهند داشت، ولی اگر فردی اقدام به سرمایه گذاری برای بازنشستگی کند، در صورت بروز پانیک سل قبل از زمان بازنشستگی، قطعا دچار مشکل جدی خواهد شد، به خصوص اگر تصمیم داشته باشد زندگی خود را با تکیه بر این سرمایهگذاریها بگذراند. در بازارهای مالی همواره خطر افت ناگهانی قیمت ها وجود دارد، بنابراین منطقی است که سرمایهگذاران با نزدیکشدن به دوران بازنشستگی، اقدام به بازبینی داراییهای خود به صورت منظم کنند و به جای حرکت به سمت داراییهای پر ریسکتر، سراغ دارایی های با ثباتتری بروند. وجود این خطرات باعث شد تا کارشناسان به افراد توصیه کنند برای احتیاط بیشتر، اندازه 6 تا 12 ماه از مخارج زندگی خود را به صورت وجه نقد نگه دارند. افت بازارهای مالی مانند ارز، کالاهای اساسی و مسکن زمانی صورت می گیرد که تعداد فروشندگان از تعداد خریداران بیشتر باشد یا گاهی تعداد فروشندگان به قدری بیشتر از تعداد خریداران می شود که فروشندگان تمایل پیدا می کنند تا داراییهای خود را با هر قیمتی به فروش برسانند. می توان گفت زمانی که تعداد زیادی از سرمایهگذاران یک بازار دچار وحشت می شوند، به احتمال زیاد آن بازار سقوط خواهد کرد.
نتیجه گیری :
از آنجایی که روانشناسی معاملات اهمیت بسیار زیادی دارد،در این مقاله سعی شد به بررسی مفهوم پانیک سل (Panic Sell) که یک اصطلاح روانشناسی می باشد و ضرر هایی که می تواند برای یک سرمایه گذار به وجود بیاورد بپردازیم. باید به این نکته همیشه توجه داشت که ما همواره در آینده ای دور یا نزدیک شاهد نوسانات زیادی در این حوزه ی ارز های دیجیتال هستیم. با این حال بهتر است که از فروش وحشت زده یا پانیک سل (Panic Sell) جلوگیری کنیم. تا بتوانیم از مشکلات احتمالی و همچنین ضرر های احتمالی در این بازار پر ریسک جلوگیری کنیم. برای دوری از پانیک سل (Panic Sell) توصیه می شود از الگو قرار دادن افراد هیجانی برای خود خودداری کنید. و افراد مطمئن، حرفه ای را الگوی خود در سرمایه گذاری قرار دهید.