در سراسر صنعت کریپتو و جریان اصلی بخش مالی، به ویژه در بخش دیفای، اصطلاح "راگ پول" بارها برای توصیف وضعیت وحشتناکی که در امور مالی اتفاق میافتد استفاده شده است. این کلاهبرداری در سرمایه گذاری های غیرمتمرکز و از جمله صنعت ارزهای دیجیتال، می تواند به سرمایه گذاران آسیب برساند. گسترش این موضوع چنان شدید است که بسیاری از سرمایه گذاران این مشکل را به عنوان قسمتی از مشکل پروتکل دیفای گزارش کرده اند. به همین خاطر، برای آشنایی بیشتر با کلاهبرداری راگ پول (Rug Pull) و روش های جلوگیری از این کلاهبرداری، این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
Rug Pull نوعی از کلاهبرداری رمزنگاری است. راگ پول زمانی اتفاق میافتد که توسعهدهندگان متقلب، توکن رمزنگاری جدیدی ایجاد میکنند و قیمت را بالا میبرند و پس از جذب سرمایهگذاران، ارزش توکن را خارج کرده و قیمت آن را به صفر میرسانند. این نوع کلاهبرداری، سودجویی جدیدی است که معمولاً در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi)، بهویژه در صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) که افراد مخرب توکنی ایجاد میکنند و آن را در یک DEX فهرست میکنند و سپس آن را با یک ارز دیجیتال پیشرو مانند اتریوم جفت میکنند، اتفاق میافتد. در این شرایط، هنگامی که تعداد قابلتوجهی از سرمایهگذاران ناآگاه ETH خود را با توکن فهرست شده تعویض میکنند، سازندگان همهچیز را از استخر نقدینگی خارج میکنند و قیمت سکه را به صفر میرسانند. CEX تنها منبع نقدینگی است. توکنهای پروژههای جدید دیفای معمولاً در صرافیهای متمرکز(CEX) فهرست نمیشوند. بهطور معمول، پروژههای جدید دیفای توکنهای خود را ایجاد کرده و مقداری را بهعنوان نقدینگی در صرافیهای متمرکز قرار میدهند. پس از این مرحله، ممکن است نقدینگی آنها در یک استخر قرار داده شود و یا در پیشنهاد اولیه فروخته شود. در پیشنهاد اولیه، معمولاً برای مدت معینی عواید قفل میشود تا سطح نقدینگی تضمین شود.
راگ معمولا در فضای غیرمتمرکز مالی (DeFi) با برداشت وجوه از یک استخر نقدینگی اتفاق میافتد. برای درک عمیق این موضوع، باید بدانیم استخرهای نقدینگی چگونه کار میکنند. یک استخر نقدینگی در واقع یک بازارساز برای DEXها است، به این معنی که سفارشات خرید و فروش را برای یک توکن مشخص ارائه میکند. از آنجایی که هیچ سیستم متمرکزی برای تسهیل معاملات وجود ندارد، صرافیهای کریپتو به راهی برای حفظ جریان سفارش نیاز دارند. فهرست کردن توکنها در یک صرافی غیرمتمرکز نیز آسان است، زیرا کسی وجود ندارد که توکن را بررسی کند. یک استخر نقدینگی انبوهی از وجوه سرمایه گذار است که در جفتهای کریپتو قفل شدهاند که به کاربران اجازه میدهد بین ارزهای دیجیتال مختلف معامله کنند. جفتهای کریپتو معمولاً شامل یک رمزارز محبوب مانند اتریوم (ETH) میشوند، زیرا یک توکن پلتفرم تثبیتشده با قابلیت دسترسی بالا است. برای تشویق سرمایه گذاران به تجمیع منابع خود و عمل به عنوان تامینکننده نقدینگی (LP)، کارمزد معاملاتی از سفارشها دریافت میشود و بر اساس کل ارزش وام داده شده به استخر (مشابه سود سهام) تعلق میگیرد. در ازای کریپتو در کیف پول خود که به استخر اختصاص داده شده است، هر کاربر حق دریافت درصدی از هزینه کلی را دارد. هر چه مبلغ وام داده شده بیشتر باشد، سرمایه گذار میتواند پول بیشتری کسب کند. سازندگان استخرهای نقدینگی با ارائه بازدهی بالاتر برای جذب سرمایه گذاران بیشتر رقابت میکنند. نمودار زیر به سادگی نحوه عملکرد استخرهای نقدینگی را نشان می دهد.
راگ پولهای داراییهای دیجیتال همیشه غیر قانونی نیستند اما همیشه غیر اخلاقی به حساب میآیند. راگ پولهای سخت غیر قانونی هستند، اما راگ پولهای نرم اگرچه غیر اخلاقی تلقی میشوند اما همیشه غیر قانونی نیستند. برای مثال، اگر تیم سازندهی یک پروژهی کریپتوکارنسی قول اهدا بخشی از سرمایه (مثلا به خیریه) را بدهد اما بعد تصمیم بگیرد آن پول را نگهدارد، کاری غیر اخلاقی انجام شده که غیر قانونی نیست. در هر حال، مثل بیشتر فعالیتهای کلاهبردارانه در صنعت کریپتو، هم ردگیری و هم تحت پیگرد قرار دادن هر دو نوع اسکم میتواند کاری چالشبرانگیز باشد. سقوط صرافی ارز دیجیتال تودکس (Thodex) در ترکیه مثال عمدهای از اسکم راگ پول است. این دزدی 2 میلیارد دلاری یکی از بزرگترین راگ پولهای اتفاق افتاده در سال 2021 بود و همچنین یکی از بزرگترین اسکمهای خروج در تاریخ امور مالی متمرکز (CeFi) است. اگرچه پلیس ترکیه 62 نفر را در طول تحقیقات مرتبط با این کلاهبرداری دستگیر کرد اما از موقعیت مجرم خبری در دست نیست و این کلاهبرداری در واقع هیچ عواقبی برای او نداشته است. مثالهای دیگری از پروتکلهایی که اخیراً دچار این نوع راگ پول شدهاند شامل میرکات فایننس (Meerkat Finance)، آنوبیس دائو (AnubisDAO)، کامپوندر فایننس (Compounder Finance) و اورانیوم فایننس (Uranium Finance) است.
نتیجه گیری :
در مطلب امروزمان، سعی کردیم تا مفهوم راگ پول را بهتر بشناسیم و هوشیار باشیم که زیر پایمان خالی نشود! ویژگیهای بارز اکثریت پروژههای راگ پول را مورد بررسی قرار دادیم و دیدیم که در مواجهه با راگ پول، چه کارهایی را باید انجام دهیم. همچنین بزرگترین راگ پولهای چندسال اخیر را زیر ذره بین بردیم و دیدیم که چگونه محبوب ترین سریال سال ۲۰۲۱، به ابزاری برای کلاهبرداری میلیون دلاری تبدیل شد! در هر حال، شاید همیشه نتوانیم با اطمینان یک پروژه را پانزی یا راگ پول بخوانیم و همواره بهتر است هر دارایی را از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار دهیم. شما چطور فکر میکنید؟ به عقیده شما، چگونه میتوان از دام راگ پول در امان ماند؟